Dzień Jajka – wyjaśnienie czym jest zniesienie jaja

Chociaż wydaje się całkiem logiczne, że oczekujemy od ptaków aby znosiły 1 jajko dziennie, to jednak proces produkcji jaja nie jest taki prosty. Czy kiedykolwiek zastanawialiście nad procesami biologicznymi odpowiedzialnymi za powstawania tego super pożywienia?

Produkcja codziennie jednego jaja nie byłaby możliwa bez ciągłej owulacji. Kura, jako jeszcze jednodniowe pisklę ma w lewym jajniku ponad 10.000 oocytów, rozwój prawego jajnika uległ zatrzymaniu w fazie zarodka. Mniej niż 10% tych oocytów będzie w późniejszym życiu gromadzić żółtko i przekształcać w pęcherzyk jajowy. Stopień rozwoju pęcherzyka, a więc produkcji jaj, jest wysoko wydajny w przypadku kur niosek. Jeśli spojrzymy na jajnik dojrzałej kury, wygląda on jak kiść winogron białych i żółtych kul w różnych rozmiarach. Należy mieć na uwadze, że pierwszy rozwój oocytów do białego pęcherzyka może zająć kilka miesięcy. Kiedy pęcherzyk osiągnie rozmiar 6 mm lub więcej, rozpoczyna się masowo i szybko gromadzenie żółtka: w ciągu 6-12 dni może osiągnąć średnicę ponad 30 mm! Żółtko jest uformowane na około 24 godziny przed owulacją. Pęcherzyki uzyskują wzrost umożliwiający rozpoczęcie owulacji w określonej kolejności umożliwiający dalszy proces szybkiego wzrostu; Ta kolejność jest również określana jako sekwencja pęcherzyków. W ciągu 1 godziny od momentu zniesienia przez kurę jaja (złożenia jaja), następny dojrzały pęcherzyk owuluje. U dzisiejszych niosek towarowych, cykl owulacji trwa w sumie około dwudziestu czterech godzin, skutkujące tym, że ptaki, mogą produkować jedno jajo dziennie. U większości ptaków ozdobnych cykl owulacji trwa ponad 25 godzin.

Owulacja jest określana jako proces, w którym żółtko (komórka jajowa) jest uwalniana z pęcherzyka w jajniku i przemieszczona do jajowodu poprzez lejek. Lejek jest to miejsce, w którym dochodzi do zapłodnienia. Jest to też miejsce przetrzymywania plemników.

Tworzenie błony witelinowej wokół żółtka zachodzi w lejku, oddziela ona żółtko od białka. Błona witelinowa zawiera wysokie stężenie peptydów przeciwbakteryjnych, które tworzą bardzo skuteczną wewnętrzną barierę przed zakażeniem

Z lejka, komórka jajowa, przemieszcza się dalej wzdłuż jajowodu przez magnum. Magnum jest najdłuższą częścią jajowodu. Większa część procesu formowania białka odbywa się w magnum, proces ten trwa około od 3 do 4 godzin. Chalazy i białko tworzą się wokół żółtka, które jest przesuwane dzięki rytmicznej pracy jelit, perystaltykę, powodując powstawanie charakterystycznych struktur chalaz w ruchu obrotowym. Chalazy składają się z włókien białka, które łączą żółtko z błoną podskorupową, zapewniając centralne położenie żółtka.

Białko nie jest jednorodne, różne obszary mają różną lepkość z bardziej płynna wewnętrzną frakcją białka jaja, gęste białko, grube chalazy i zewnętrzne płynne białko. Zewnętrzne płynne białko rozwija się w miarę wzrastającego nawodnienia białka wraz ze zbliżaniem się do końca odcinka magnum.

Z magnus, jajo przesuwa się do cieśni, jest to miejsce, gdzie powstają błony podskorupowe. Błony ściśle przylegają do przeważającej części jaja, ale po tępej stronie jaja tworzą komorę powietrzną. Białko jaja nie przenika przez błony, ale umożliwia wymianę gazów i minerałów. W momencie dotarcia jaja do końca cieśni, na zewnętrznej stronie błony są już odłożone pierwsze kryształy soli wapnia. Z cieśni jajo przesuwa się w macicy z gruczołem macicznym zw. również skorupowym.

Skorupa powstaje w macicy w ciągu 19 do 20 godzin, dzięki wydzielaniu matrycy organicznej glikoprotein i mukopolisacharydów ściany macicy. Ten proces mineralizacji wymaga około 2 do 2,5 gramów wapnia na jajko. Około 2/3 wapnia, potrzebne do tworzenia skorupy jest wchłaniana z jelit w okresie 20 godzin formowania skorupy. Pozostała potrzebna ilość wapnia- 1/3, jest pozyskiwana z kości, a zwłaszcza kości szpikowych, ponieważ mobilizacja z tych kości jest 10-krotnie szybsza, w porównaniu do kości korowych. Wapń, który został zmobilizowany z kości będzie uzupełniany tak szybko, jak tylko macica będzie znowu pusta. W tym okresie, wapń wchłaniany z jelit, jest w pełni dostępny dla odtwarzania macierzy kostnej.

W końcowym etapie formowania skorupy uwalniane są pigmenty koloru (głównie protoporfiryna IX), aby nadać jej charakterystyczne kolory. Ostatnim krokiem przed rzeczywistym zniesieniem jaja jest otoczenie skorupy woskową powłoką składającą się z polisacharydów, lipidów i białek ponad 50! Podstawową ich funkcją jest zapobieganie wnikaniu drobnoustrojów i ograniczenie parowania wody z jaja. Zniesienie jaja, tj. rzeczywiste wydalenie jaja poza organizm, jest regulowane przez kilka hormonów (oksytocynę, arginina-wazotocyna i prostaglandyny). Wzrost poziomów hormonów powoduje, że w pełni uformowane jajo dokonuje obrotu o 180-stopni. Ta rotacja, powoduje, że jajo wpada do pochwy. W pochwie wydzielany jest śluz dla ułatwienia ostatecznego złożenia jaja i wydalenia go z organizmu na zewnątrz. Uwolnienie jaja przez pochwę, a na końcu przez stek, trwa średnio, niespełna 1 minutę! W ciągu 60 minut od złożenia jaja dochodzi do kolejnej owulacji i cały wyżej opisany proces ulega powtórzeniu!